آبنبات هل‌دار

نظر كسانی كه كتاب را خوانده‌اند:

 فربد عالمي:  خَله خَله خلتَمه بِه، ديشي دَكِ كُلتَمه بِه، سَوا گليَم يومِرتَمَه بِه. داستان طنزي همراه با گويش و لهجه تركي بجنوردي كه به زيبايي و طنازي نگارش شده و البته خيلي از خاطرات و شيطنت‌هاي كودكي ما را يادآوري مي‌كند.

 حميدرضا مراديان:  داستان شيرين و جذابي بود. لهجه جالب مردم بجنورد براي كساني كه خراساني هستن و زمان قصه كه اواخر جنگ بود براي افراد حدود چهل سال (كساني كه اون موقع همسن راوي قصه بودن) جالب و حس خوب نوستالژيك داره. منكه سه روزه كتاب رو خوندم

 حسن روحاني:  داستان از خط روایی محکم و منسجمی برخوردار است. تم داستان واقعا شخص را به خنده وامی‌دارد. ارجاع‌های کتاب برای نسل ما که شرایط آن‌موقع را درک کرده‌ایم می‌تواند ملموس و خاطره‌انگیز باشد. داستان در حقیقت به‌خوبی نشان می‌دهد چه‌طور یک شخصیت بی‌هویت از آب‌ و گل بیرون می‌آید و از منفی صفر به بالای صفر و مقبولیت اجتماعی برسد. تبیین شرایط جنگ تحمیلی، اسارت و تاثیر آن بر خانواده‌ها یکی از بهترین قسمت‌های این داستان‌پردازی ماهرانه بود. حتی شما به راحتی می‌توانید تصنیف "از نگاه یاران" را از اینترنت دانلود کنید و در آن‌جایی که اسرا از اتوبوس پیاده می‌شوند، همراه با جمعیت مستقبل (در داستان)، قلبتان به تپش بیافتد و مو به تنتان سیخ شود.

داستان عبارت‌های به یادماندنی و گاه تکان‌دهنده بسیار دارد. برای مثال: "متأسفانه جامعه کاری می‌کند که انسان، درست در شرایطی که توبه می‌کند تا آدم شود، مجبور شود دوباره به سمت عادت قدیمی‌اش برگردد. (ص ۲۶۸) ~آبنبات هل‌دار • مهرداد صدقی"
این جمله درواقع یکی از مباحث مهم جامعه‌شناسی حقوق و جرم‌شناسی است که در تاروپود داستانی طنز به خواننده نهیب می‌زند.
یا عبارت دیگر:
"من نِمِدانم این عقدنامه ازدواجه یا عهدنامه ترکمن‌چای! مِدانین دویست تا سکه چند تومن مِشه؟ فکر کردن محمد شما سر گنج نشسته یا آقاش؟ دختره نه کار داره، نه پدر و مادر قلعه‌گی‌ش میلیونرن. در عوض محمد جانِ ما قراره وکیل بشه. نه اهل سیگاره، نه رفیق‌بازی، نه چیزای بد. دست رو هر کی بذاره، نه نمگه. بی‌بی جان، تو اونجا بودی و اینا دویست تا سکه مهر
کردن؟! بی‌بی هم برای اینکه خودش را تبرئه کند، که یعنی من نمی‌دانستم، الکی گفت: «چی دویست تا؟ من اونجا فکر کردم مگن بیست تا! مگه چه خبره؟! دختر شاه پریا که نیست!" (ص ۶۶) ~آبنبات هل‌دار • مهرداد صدقی"
عبارت بالا حقیقتا نشان‌دهنده یکی از معضلات اجتماعی امروز ما و واقعیت پنهان اما ملموس در خانواده‌های همین جامعه است که لابه‌لای این داستان شیرین با طنزی گزنده و جاندار گنجانده شده است؛ بدون هیچ علت موجهی خودمان را از دیگران بالاتر می‌بینیم و باز همان اندازه بدون‌منطق دیگران را از خودمان پایین‌تر.
و اما نقدی که می‌توانم به این رمان وارد کنم اینکه عمدتاً صحنه‌ها و کاراکترها به خوبی توصیف نمی‌شوند و این به‌عهده خواننده است که از پیش‌خودش فضاهای داستانی یا شخصیت‌ها را تجسم کند بدون آنکه در بیشتر موارد سرنخی داشته باشد. اتفاق‌های متعدد و زیادی در قالب این رمان رخ‌ می‌دهد و شما، بیشتر مواقع، در این سیلاب وقایع با کاراکترها و صحنه‌هایی روبرو می‌شوید که شناخت دقیقی از آن‌ها پیدا نمی‌کنید. به استثنای بی‌بی و محسن!
در خاتمه وظیفه خودم می‌دانم به نویسنده فرهیخته و ارجمند و ناشر محترم کتاب دست‌مریزاد و خسته‌نباشید بگویم. خدا قوت و با آرزوی سلامتی و توفیق هرچه بیشتر شما؛ و ممنون از مدیریت محترم "جیره کتاب" که با ایده جیره‌دادن کتاب فرصت مغتنمی برای مخاطب‌ها و بنده فراهم کردند. خدا به شما اجر بدهد.
سپاس.

 پريسا آستانه: 

کتاب آبنبات‌هل‌دار، داستانی طنز است که از زبان کودکی بجنوردی روایت می شود و در دهه شصت، در بحبوحه جنگ اتفاق می‌افتد. در ابتدای داستان، راوی پسربچه شیطانی است که تازه کلاس سوم دبستان را تمام کرده؛ در دروغگویی و زیرآب‌زنی استاد است، شاگرد تنبل کلاس است، و دائم با خرابکاری‌هایش دوستانش را از خود می‌رنجاند. دستمایه طنز فصل‌های اول کتاب، همین شیطنتهاست که گاهی هم حرص خواننده را درمی‌آورد. همچنان که داستان پیش می‌رود، راوی کم کم از بچگی درمی‌آید و به قول خودش باشعورتر می‌شود. در پایان داستان، راوی کلاس دوم راهنمایی است و عاقل‌تر و درس‌خوان‌تر شده. اما این باعث نشده که از بار طنز داستان کم شود. داستان برای خنداندن خواننده از سایر شخصیت‌ها مثل آقابرات، پدر عروس خانواده یا بی‌بی، مادربزرگ راوی هم استفاده می‌کند. نحوه روایت داستان و حتی طنز آن به نظر چندان یکدست نمی‌آید و به نظر می‌رسد که نویسنده نتوانسته داستان را به صورت یکدست پیش ببرد. بعضی جاها داستانی را که شروع کرده ناتمام می‌گذارد یا می‌تواند آن را به خوبی بپروراند ولی خیلی ساده از کنار آن می‌گذرد. همچنین ریتم آخر داستان در مقایسه با اوایل آن ناگهان خیلی سریع می‌شود و راوی خیلی زود بزرگ می‌شود. طنز داستان نیز با اینکه با نوستالژی‌های جالب دهه شصت مخلوط شده، چندان قوی و عالی نیست و فقط در حد خوب و بعضی جاها متوسط است. نویسنده در بعضی قسمتها هم (مثل فصل مربوط به کشته شدن حجاج در مراسم حج سال 66 یا بازگشت آزادگان در سال 69) کاملاً از قالب راوی بیرون آمده و با لحن شعاری و از زبان یک بزرگسال می‌نویسد که توی ذوق خواننده می زند.

این داستان مناسب کسانی است که می‌خواهند یک کتاب نه چندان پیچیده با محتوای طنز بخوانند و کمی هم نوستالژی‌های دهه شصت را مرور کنند و سرگرم شوند. با توجه به نثر نه چندان قوی و طنز متوسط رو به خوب این داستان، من به آن امتیاز 3 (متوسط) را می‌دهم.